وظایف اشخاص حقیقی و حقوقی در قبال قانون مالیاتها

وظایف اشخاص حقیقی و حقوقی در قبال قانون مالیاتها

در بسیاری از کشورها شهروندان در مقابل حقوق و خدماتی که از دولت دریافت می کنند وظایفی را هم برعهده دارند که پرداخت مالیات بعنوان تامین کننده منابع مالی خدمات دولتی یکی از اصلی ترین آنها محسوب می شود.
البته این رویه و روش معقول از قدیم در کشور ما بدلیل اتکا و وابستگی به درآمدهای نفتی کمتر مورد توجه بوده، اما خوشبختانه وصول مالیات طی دهه های اخیر مورد تاکید دولتمردان و کارشناسان اقتصادی قرار گرفته بطوریکه حتی این موضوع را می توان در رفتار اقتصادی مردم هم مشاهده نمود نمونه بارز آن را می توان ارائه اظهارنامه های مالیاتی در سالهای اخیر عنوان نمود.

با عنایت به اینکه زمان زیادی برای ارائه اظهارنامه های مالیاتی عملکرد ۱۳۹۲ به ادارات امور مالیاتی باقی نمانده است. در ادامه به نکاتی اشاره می شود که می تواند به آگاهی هرچه بیشتر مودیان کمک نموده و آنان را از زیانهای احتمالی بر حذر دارد. معمولاً مالیات مبلغی است که دولت براساس قانون و بمنظور تقویت عمومی حکومت و تامین مخارج عامه از اشخاص، شرکتها و موسسات دریافت می کند. مالیاتها به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم قابل تفکیک می باشد که مهمترین مالیات غیرمستقیم مالیات بر ارزش افزوده می باشد. مالیاتهای مستقیم، مالیاتهایی هستند که از مودیان در هنگام تحصیل درآمد یا دارایی اخذ می شود. براساس قانون، مالیاتهای مستقیم دارای دو بخش اصلی مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد می باشد.

مالیات بر دارایی از مالیات بر ارث و حق تمبر تشکیل می شود. مالیات بر درآمد شامل: مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی می باشد. نظر به اینکه طیف وسیعی از مودیان شامل صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی می باشند از اینرو کوشش خواهد شد وظایف این دو دسته از مودیان قبل از هر گروه دیگر مورد بررسی قرار گیرد. الف) وظایف صاحبان مشاغل صاحبان مشاغل براساس قانون مالیاتها از لحاظ تشخیص درآمد مشمول مالیات به ۳ گروه عمده تقسیم می شوند. گروه نخست مشاغلی که مکلف به نگهداری دفاتر روزنامه و کل می باشند. گروه دیگر شامل آندسته از صاحبان مشاغل که مکلف اند دفتر درآمد و هزینه نگهداری نمایند. و بالاخره گروه سوم مشاغلی هستند که الزامی به نگهداری دفاتر قانونی و یا مشاغل ندارند. شایان گفتن است که صاحبان مشاغل بند الف (گروه نخست) موظف هستند دفاتر روزنامه و کل مورد استفاده در سالجاری خود را قبل از سال در اداره ثبت شرکتها پلمب نمایند. در حالیکه دفاتر مشاغل در ادارات امور مالیاتی پلمب می گردند.

صاحبان مشاغل مکلف اند اظهارنامه مالیاتی عملکرد ۱۳۹۲ خود را که شامل ترازنامه و حساب سود و زیان یا حساب درآمد و هزینه یا خلاصه وضعیت درآمد و هزینه است تا پایان تیرماه ۱۳۹۳ به اداره امور مالیاتی ارائه و مالیات متعلق را به نرخ ماده (۱۳۱) قانون محاسبه و پرداخت نمایند. ضمناً مودیان می توانند اظهارنامه های خود را بصورت الکترونیکی از طریق سامانه WWW.TAX.GOV.IR ارائه و مالیات را نیز پرداخت نمایند.
در صورتی که آخرین روز مهلت یا موعد مقرر برای ارائه اظهارنامه یا سایر اوراقی که مودی مالیاتی بموجب مقررات مکلف به ارائه آن می باشد مصادف با تعطیلات رسمی باشد. اولین روز بعد از تعطیلی موعد مقرر جهت ارائه اظهارنامه یا اوراق مذکور محسوب خواهد شد. همچنین صاحبان مشاغل مکلف اند ظرف ۴ ماه از تاریخ شروع فعالیت مراتب را کتباً به اداره امور مالیاتی محل اعلام نمایند. رعایت این امر موجب می شود که فعالان اقتصادی بتوانند از کلیه تسهیلات و معافیتهای مالیاتی برخوردار شده و مشمول جریمه نیز نمی گردند. البته این حکم در مورد صاحبان مشاغلی که برای آنها از طرف مراجع ذیربط پروانه یا مجوز فعالیت صادر گردیده است، نخواهد بود.

اداره امور مالیاتی می تواند برای رسیدگی به اظهارنامه یا تشخیص درآمد مودی به کلیه دفاتر اسناد و مدارک مربوطه مراجعه و رسیدگی نماید و مودی نیز مکلف به ارائه آنها می باشد. در غیر اینصورت بعداً به نفع او در امور مالیاتی آن سال قابل استناد نخواهد بود. ضمناً بموجب ماده (۲۳۰) قانون مالیاتها در صورتی که اسناد و مدارکی از مودی نزد اشخاص ثالث باشد، اشخاص مذکور مکلف اند در صورت درخواست اداره امور مالیاتی، دفاتر و نیز اصل یا رونوشت اسناد مربوط و هرگونه اطلاعات مربوط به درآمد مودی یا مشخصات او را ارائه دهند وگرنه در صورتی که در اثر این استنکاف آنها زیانی متوجه دولت شود به جبران زیان وارده به دولت محکوم خواهند شد.

اسماعیل استاد محمد

منبع: سازمان امور مالیاتی