تغییرات اساسی اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم
تغییرات اساسی اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم
لایحه یک‌فوریتی اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در ۱۷/ ۱/ ۱۳۹۴ از سوی مجلس شورای اسلامی به شورای نگهبان ارسال شده که شورای نگهبان، اکثر موارد را تایید و چند ایراد را وارد دانسته و سپس در ۷/ ۲/ ۱۳۹۴ به مجلس شورای اسلامی جهت اصلاح موارد ایرادی، ارسال شده است. اهم موارد اصلاحات قابل‌توجه به همراه موارد ایرادی شورای نگهبان در ذیل درج شده است:
۱) تبصره ۳ ماده ۲ حذف و متن «بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی که عهده‌دار وظایف حاکمیتی هستند با تایید مقام معظم رهبری» به‌عنوان بند ۴ به ماده ۲ اضافه شد (این بند از سوی شورای نگهبان مورد ایراد قرار گرفته است).
۲) ماده ۴۵: ۳ در هزار شده نیم در هزار
۳) ماده ۴۸: ۲ در هزار شده نیم در هزار
۴) ماده ۵۴: در نحوه شناسایی درآمد اجاره، تغییراتی ایجاد شده است.
۵) ماده ۵۴ مکرر: که مرتبط با اخذ مالیات از واحدهای خالی مسکونی است، اضافه شده است.
۶) ماده ۸۴: میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هر ساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می‌شود.
۷) ماده ۸۵: نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیر‌دولتی مازاد بر مبلغ مذکور در ماده ۸۴ این قانون و تا هفت برابر آن مشمول مالیات سالانه (۱۰ درصد) و نسبت به مازاد آن ۲۰درصد است.
۸) تبصره ماده ۸۶: پرداخت‌ها به غیر از کارکنان به‌عنوان حق‌المشاوره و… بدون اعمال معافیت ۸۴، مشمول ۱۰درصد است (سایر موارد این ماده، مورد ایراد شورای نگهبان است.(
۹) بند ۵ ماده ۹۱: عبارت «که در موقع بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق‌بگیر پرداخت می‌شود» حذف شده است.
۱۰) ماده ۹۵: تغییراتی در این ماده ایجاد شده است.
۱۱) ماده ۹۷: در ماده ۹۷، تغییرات اساسی ایجاد شده و در ضمن نحوه رسیدگی و…، طبق اصلاحیه، طبق آیین‌نامه اجرایی عنوان شده که این قسمت مورد ایراد شدید شورای نگهبان قرار گرفته که مغایر اصل ۸۵ قانون اساسی می‌باشد (اصل ۸۵: مجلس نمی‌تواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیاتی واگذار کند.(
۱۲) ماده ۱۰۰: «تیر‌ماه» به «خرداد‌ماه» تغییر یافته است (مشاغل بایستی تا خرداد ماه اظهارنامه بدهند). در این خصوص به توضیحات انتهای ردیف ۳۵ دقت شود.
۱۳) ماده ۱۰۴: کلا حذف شده است.
۱۴) ماده ۱۰۷: تغییرات اساسی نموده است و چون نحوه تعیین مالیات بر اساس آیین‌نامه، مشخص شده بر همین اساس مورد ایراد اساسی شورای نگهبان بوده و مغایر اصول ۵۱ و ۸۵ قانون اساسی تشخیص داده شده است (اصل ۵۱: وضع مالیات، به موجب قانون است.(
۱۵) ماده ۱۳۱: نرخ‌ها، تغییر اساسی نموده است.
۱۶) ماده ۱۳۳: صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی، اضافه شده است.
۱۷) ماده ۱۳۴: آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد دارای مجوز از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور اضافه شده است.
۱۸) ماده ۱۳۹: تغییرات جزئی ایجاد شده است. ازجمله بند «ل» ماده ۱۳۹ که فعالیت‌های قرآنی اضافه شده و دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد و دستگاه‌های ذی‌ربط.
۱۹) ماده ۱۴۱: تغییرات اساسی نموده است. به‌طوری‌که معافیت مالیاتی صادرات خام فروشی ۲۰درصد شده است.
سایر توضیحات: با عنایت به اینکه معافیت مالیاتی خدمات و صادرات غیر‌نفتی بر اساس بند ب ماده ۱۰۴ قانون برنامه پنجم تعیین شده است، بر‌اساس تبصره ۲ اصلاحیه عنوان شده که اصلاحیه فوق در ماده ۱۴۱ پس از پایان دوره اجرای قانون برنامه پنجم (یعنی پایان سال ۱۳۹۴) عملیاتی می‌گردد.
۲۰) ماده ۱۴۶ مکرر: اضافه شده است به‌طوری‌که شرایط برخورداری از معافیت‌های مالیاتی ازجمله ارائه اظهارنامه، دفاتر و اسناد و مدارک عنوان شده است به استثنای مواد ۱۴۴، ۱۴۵ و…..
۲۱) ماده ۱۴۷: تغییرات اساسی نموده است ازجمله شرط پذیرش هزینه پرداختی قابل‌قبول برای مبالغ بالای ۵۰ میلیون ریال، پرداخت از طریق سامانه بانکی عنوان شده است.
۲۲) تغییرات ماده ۱۴۸:
– به بند ۲ ماده ۱۴۸ اضافه می‌شود: «پرداختی به بازنشستگان موسسه حداکثر تا سقف یک‌دوازدهم معافیت موضوع ماده ۸۴ این قانون».
تغییرات بند ۱۸: اضافه شدن جریمه به سود کارمزد و اضافه شدن صندوق‌های حمایت از توسعه بخش.
– تغییرات بند ۱۸: اضافه شدن جریمه به سود و کارمزد و اضافه شدن صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و شرکت‌های لیزینگ دارای مجوز از بانک مرکزی.
– بند ۲۹ به ماده ۱۴۸ اضافه شد: ذخیره مربوط به خدمات پس از فروش (گارانتی) اشخاص حقوقی.
۲۳) تغییرات اساسی ماده ۱۴۹:
تبصره ۱: مازاد تجدید ارزیابی، مشمول مالیات نیست و…
سایر توضیحات:
الف) در این اصلاحیه، برای معافیت مالیاتی، شرط افزایش سرمایه به مانند قبل عنوان نشده است.
ب) ماده ۱۷ قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی مصوبه ۱/ ۵/ ۱۳۹۱ که تا ۲۴/ ۶/ ۱۳۹۶ اعتبار داشت، حذف شد.
۲۴) ماده ۱۶۹: تغییرات اساسی نموده از جمله اجرای طرح نظام جامع مالیاتی و…
تبصره ۳ اصلاحی، مورد ایراد شورای نگهبان بوده و مغایر اصل ۱۳۸ قانون اساسی است (اصل ۱۳۸: تدوین آیین‌نامه، با هیات وزیران است).
تبصره ۵ اصلاحی: مغایر اصل ۸۵ قانون اساسی شناخته شد .
۲۵) ماده ۱۶۹ مکرر: تغییرات اساسی نموده است (استقرار نظام یکپارچه اطلاعات مالیاتی و . . . )
تبصره ۵ اصلاحی، مغایر اصل ۱۳۸ است.
۲۶) ماده ۱۸۱: تغییرات اساسی نموده است (ایجاد واحد بازرسی مالیاتی.(
ایراد شورای نگهبان: دخالت قاضی باید مورد به مورد باشد و‌گرنه مغایر اصول ۲۵، ۶۰، ۱۵۶ و ۱۵۹ قانون اساسی است.
تبصره ۳: اعلام اسامی مدیرانی که بدهی مالیاتی معوق دارند و یا معاملات غیر‌واقعی انجام داده‌اند، از سوی سازمان امور مالیاتی به اداره ثبت شرکت‌ها و Black List کردن آنها و…
۲۷) ماده ۱۹۳: جریمه درصد مالیات، حذف شده است.
۲۸) ماده ۱۹۲: تغییر اساسی نموده است.
۲۹) ماده ۲۰۲: مبلغ ۱۰ میلیون ریال، حذف و تغییر اساسی نموده است که از سوی شورای نگهبان ایراد گرفته شده است (خلاف شرع).
۳۰) تبصره یک ماده ۲۱۹: این تبصره کلا حذف و طرح نظام جامع مالیاتی، جایگزین شده است.
۳۱) تبصره ۲ ماده ۲۱۹: تدوین دستورالعمل…………، این قسمت از سوی شورای نگهبان مغایر اصل ۱۳۸ قانون اساسی شناخته شده است.
۳۲) تبصره ۳ اضافه شده به ماده ۲۱۹: موعد پرداخت مالیات‌های مواد تبصره ۹ ماده ۵۳، ۸۶، ۸۸، ۱۰۳، تبصره ۵ ماده ۱۰۹، ماده ۱۲۶ و تبصره ۲ ماده ۱۴۳، «تا پایان ماه بعد» لحاظ شده است.
۳۳) ماده ۲۷۲ ق.م.م: کلا این ماده حذف و بند جدیدی جایگزین شده که دارای تغییر اساسی بوده است و…
۳۴) ماده ۲۸۰: مغایر اصل ۵۲ قانون اساسی از سوی شورای نگهبان شناخته شده است. در ضمن در انتهای ماده ۲۸۰ آمده است: سازمان‌ها و خدمات وابسته به شهرداری که در راستای خدمات امور عمومی، شهری و خدماتی تشکیل و ۱۰۰درصد سرمایه و دارایی متعلق به شهرداری باشد، از مالیات معاف می‌باشند.
۳۵) ماده ۲۸۲: طبق این ماده، «تاریخ اجرای این قانون از ابتدای سال ۱۳۹۴ بوده ولی درخصوص اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع ماده ۹۵ این قانون که سال مالی آنها از ۱/ ۱/ ۱۳۹۳ و بعد از آن شروع می‌شود، از لحاظ تسلیم اظهارنامه، ترتیب رسیدگی و نرخ مالیاتی، مشمول احکام این قانون شده‌اند». تاریخ اجرای این قانون چون این مصوبه در سال ۱۳۹۳ لازم الاجرا نگردیده، مورد ایراد شورای نگهبان شده و اعلام شده که تاریخ اجرای آن، نیاز به اصلاح دارد.
۳۶) ماده ۲۸۳: پیش‌بینی آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی چند ماده شده که از سوی شورای نگهبان مورد ایراد اساسی قرار گرفته است.
