اثرات توافق احتمالی بر اقتصاد و درآمدهای مالیاتی

[ اثرات توافق احتمالی بر اقتصاد و درآمدهای مالیاتی ]

دکتر مصطفی رجبی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه در گف تو گو با نشریه سامان به بررسی اثرات توافق احتمالی بر اقتصاد و درآمدهای مالیاتی پرداخت که با هم ماحصل آن را می خوانیم:

– آقای دکتر رجبی، لطف ا بفرمائید تحریم ها چه تاثیری در عرصه اقتصادی کشور داشته است؟
تحریمهای ظالمانه اقتصادی علیه ایران در سالهای گذشته، مشکالتی را برای اقتصاد ایران بدنبال داشته است. محدودیت در صادرات و نقل و انتقال منابع مالی آنها، همچنین صادرات نفت و دسترسی به وجوه درآمدی ناشی از آنها بدلیل تحریم بانکها از جمله مشکالت بوجود آمده است. این مسئله همراه با کاهش قیمت نفت، باعث کاهش درآمدهای نفتی و در نتیجه کاهش درآمدهای دولت گردیده است. از طرف دیگر، با توجه به اثرپذیری بخش تولید به لحاظ وابستگی به مواد اولیه و فناوریهای جدید، بخش تولید با وجود تحریمها، با رکود همراه بوده که این امر، سود بنگاههای تولیدی را کاهش داده است. همچنین با شرایط بوجود آمده، ریسک سرمایه‌گذاری افزایش و دسترسی به منابع مالی خارجی جهت سرمایه‌گذاری محدود و جذب سرمایه گذاران خارجی به ویژه در بخشهایی همچون نفت به شدت محدود گردیده است.

– رفع تحریم ها در سطح کلان، چه تاثیری بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت؟
گرچه برداشتن تحریم ها همه مشکالت اقتصادی کشور را نمی تواند برطرف نماید و در بخش هایی مانند بخش مالی، موانعی از جمله دستورالعمل‌های مختلفی که به واسطه تحریمها در نهادهای پولی و مالی جهان بر علیه ایران ایجاد و اجرا شده است، وجود دارد؛ اما، برخی محدودیتهای شکل گرفته میتواند در زمانهای زودتری برطرف شده و بدنبال آن هزینه‌های مبادله و ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش و دسترسی به منابع مالی جهت سرمایه‌گذاری را در اقتصاد افزایش داده و باعث رشد فعالیت‌های اقتصادی شود. رفع موانع صادرات نفت ایران و دسترسی به منابع مالی ناشی از صادرات نفت، دو اثر متفاوت را بر درآمدهای دولت خواهد داشت؛ از یک طرف صادرات بیشتر و دسترسی به وجوه ناشی از آن، درآمدهای دولت را در صورت ثبات قیمتهای فعلی افزایش می دهد. از طرف دیگر افزایش صادرات نفت ایران در شرایط کنونی بازار نفت، باعث کاهش قیمت و موجبات کاهش درآمد را فراهم می آورد. ولی در مجموع، رفع موانع و تحریمها درآمدهای دولت را از این منبع افزایش می دهد. در بخش تولید نیز با توجه به رفع موانع و تحریمها برای شبکه بانکی انتظار کاهش موانع نقل و انتقال پول و در نتیجه کاهش هزینه ها در کوتاه مدت خواهد شد. همچنین رفع موانع مربوط به فروش قطعات و مواد اولیه مورد نیاز بخش صنعت در بلند مدت، افزایش تولید و درآمد در این بخش را نیز فراهم می آورد. از دیدگاه دیگر توافق به عمل آمده باعث تغییر نگرش سرمایه‌گذاران خارجی، کاهش ریسکهای مربوط به نااطمینانی در اقتصاد ایران و در نتیجه جذب سرمایه‌های خارجی را در اقتصاد بدنبال خواهد داشت. افزایش گردش مالی در اقتصاد موجبات رونق بخشهای دیگر از جمله خدمات و مشاغل گشته و در کل افزایش درآمد در همه بخشهای اقتصادی انتظار می رود.

– توافق احتمالی بر درآمدهای مالیاتی چه تاثیری میتواند داشته باشد؟
بی ثباتی درآمد نفت در سالهای اخیر باعث گردیده تا دولت به دنبال ایجاد و اتکا به منابع پایدار درآمدی از جمله مالیاتها باشد. ولی از طرفی بدلیل مشکالت موجود، هنوز به هدف در نظر گرفته نرسیده است. از طرف دیگر افزایش درآمدهای دولت از منبع نفت باعث می شود که برخی از گروه های پرداخت کنندهی مالیات با توجه به فضای بوجود آمده و افزایش درآمدهای نفتی دولت و شرایط حاکم بر اقتصاد ازجمله رکود موجود، تقاضای کاهش نرخهای مالیاتی و در نهایت کاهش مالیاتها را داشته باشند. با توجه به اثرگذاری رفع موانع در کوتاه مدت، انتظار افزایش درآمد در بخش تولید وجود دارد. ولی با توجه به شرایط رکودی حاکم بر بخش های تولیدی اقتصاد، نمیتوان انتظار رشد سریع و خروج از رکود را به سرعت داشت. لذا نرخهای مالیاتی را نیز جهت دریافت درآمدهای مالیاتی بیشتر نمی توان افزایش داد.

– چه راهکاری برای دولت و سازمان امور مالیاتی پیشنهاد می کنید؟
در صورت توافق احتمالی و درکوتاه مدت با توجه به شرایط موجود و چگونگی رفع موانع برای اقتصاد ایران، میتوان راهکارهای زیر را جهت حفظ روند حذف وابستگی بودجه به نفت در نظر گرفت:
۱- شفافسازی فعالیتهای دولت در جهت جلب اطمینان مردم در نحوه ی هزینه کرد درآمد مالیاتی.
۲- مقاومت دولت در مقابل درخواست های هزینه کرد درآمدهای ناشی از نفت و انتقال سهم بیشتر درآمدهای نفتی در هر سال به صندوق توسعه ملی و تکیه بر درآمدهای مالیاتی.
۳- شناخت پایه های جدید از جمله مالیات بر کاالهای مضر محیط زیست
۴- برقراری مالیات سبز و توجه کافی در این زمینه
۵-تکمیل زنجیره مالیات برارزش افزوده تا مصرفکننده نهایی.
۶- جلوگیری از فرار مالیاتی با اجرای طرح جامع مالیاتی و گسترش مبادی دریافت اطالعات مودیان مالیاتی
۷- هدفمند نمودن مشوقهای مالیاتی و حذف معافیتها و مشوقهای مالیاتی بال اثر
۸-گسترش فرهنگ مالیاتی در سطح جامعه و آشنایی مردم با اثرات مفید ناشی از عدم وابستگی بودجه به نفت و وابستگی به درآمدهای مالیاتی. این را هم یادآور شوم که در بلند مدت با توجه به کاهش هزینههای تولید و افزایش سرمایهگذاریهای جدید بدلیل شرایط بوجود آمده، اقتصاد وارد دوران رشد و رونق میگردد. شناخت پایههای جدید، جلوگیری از فرار مالیاتی و شفافیت در اقتصاد در شرایط رونق اقتصادی، درنهایت درآمدهای مالیاتی و سهم آن نسبت ً به تولید ناخالص داخلی را افزایش میدهد و نهایتا کاهش اتکاء به درآمدهای نفتی را بدنبال خواهد داشت.

نرم‌افزار جامع مالی و اداری ویژن

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا