آیا سکته کردن در محل کار مستمری از کارافتادگی دارد؟
[آیا سکته کردن در محل کار مستمری از کارافتادگی دارد؟]
ازکارافتادگی ناشی از حوادث کاری، غیرکاری و یا بیماری از جمله مواردی است که امکان بروز آن برای هرکارگر و بیمه‌شده‌ای وجود دارد و یکی از خدمات سازمان تامین اجتماعی برای جبران و پوشش چنین اتفاقاتی براساس مواد ۷۰ تا ۷۵ قانون تامین‌اجتماعی پرداخت مستمری به کسانی است که ازکارافتاده می‌شوند و توانایی کار را از دست می‌دهند.
حادثه ناشی از کار اتفاقی است پیش‌بینی‌نشده که تحت تاثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاقی ناگهانی رخ می‌دهد و باعث وارد آمدن صدمه بر جسم یا روان بیمه‌شده می‌شود.
هر اتفاقی حادثه تلقی نمی‌شود مگر آنکه شرایط زیر را داشته باشد:
الف) قابل پیش‌بینی نباشد.
ب) وقوع آن ناگهانی باشد.
ج) بر جسم یا روان شخص صدمه بزند.
د) حادثه متاثر از عامل یا عوامل خارجی باشد.
براساس ویژگی‌های فوق، اتفاقاتی از قبیل خودکشی که قابل پیش‌بینی است و یا سکته که تحت تاثیر عامل خارجی صورت نمی‌گیرد، حادثه ناشی از کار تلقی نمی‌شوند.
از نگاه قانون، حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام کار و یا به سبب آن در کارگاه یا موسسات وابسته و یا ساختمان‌ها و محوطه آن رخ می‌دهد و یا حوادثی که در مسیر رفت‌وآمد بیمه‌شده به محل کار اتفاق می‌افتد و یا در اوقاتی که بیمه‌شده به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مامور انجام کاری می‌شود.
بنابراین حوادثی که در موارد زیر رخ می‌دهد، در حین انجام وظیفه و ناشی از کار محسوب می‌شود:
الف) تمام اوقاتی که بیمه‌شده در کارگاه یا موسسات وابسته به آن و یا ساختمان‌ها و محوطه کارگاه مشغول به کار است.
ب) در مواردی که طبق دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مامور انجام کاری است.
ج) اوقاتی که جهت معالجات پزشکی به مراکز درمانی مراجعه می‌کند.
د) اوقات رفت‌وبرگشت بیمه‌شده از منزل به محل کار و برعکس، مشروط بر اینکه در زمان عادی رفت‌وبرگشت حادثه رخ دهد.
ه) زمانی که بیمه‌شده برای نجات سایر بیمه‌شدگان دچار حادثه شود.
و) بیماری‌های حرفه‌ای نیز در زمره حوادث ناشی از کار به‌حساب می‌آیند. بیماری حرفه‌ای بیماری مرتبط با کار است که به سبب اشتغال مداوم در بعضی از مشاغل حادث می‌شود، مثل آنکه بیمه‌شده‌ای به دلیل سروکار داشتن با مواد سرطان‌زا مبتلا به سرطان شود.
ز) همچنین بیمه‌شدگانی که در جریان انقلاب اسلامی دچار حادثه شده‌اند حادثه آنان ناشی از کار تلقی می‌شود.
نقش کارفرما در حوادث ناشی از کار
در حوادث ناشی از کار چنانچه بروز حادثه به دلیل قصور کارفرما در تامین و تجهیز وسایل و امکانات ایمنی کار باشد، خسارات مربوطه از کارفرما اخذ می‌شود و در مواردی که خطا و یا قصور بیمه‌شده و کارگر در وقوع حادثه نقش داشته باشد، کلیه هزینه‌ها اعم از هزینه‌های درمانی و پرداخت مستمری توسط تامین‌اجتماعی پرداخت می‌شود. بنابراین در دو مورد زیر مسئول تامین هزینه‌های ناشی از حادثه کارفرماست:
۱-هزینه‌های موضوع ماده ۶۶ قانون تامین‌اجتماعی. در صورتی که ثابت شود وقوع حادثه یا بروز بیماری مستقیما ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و ناشی از عدم رعایت مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده است، هزینه‌های مربوط اعم از معالجات و پرداخت مستمری توسط سازمان تامین‌اجتماعی تامین و سپس این هزینه‌ها از کارفرما وصول می‌شود.
۲- هزینه‌های موضوع ماده ۹۰ قانون تامین‌اجتماعی. شاغلین در کارگاه‌ها باید قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با کارهایی را که به آن‌ها ارجاع می‌شود داشته باشند و کارفرمایان مکلف‌اند قبل از به کار گماردن آن‌ها ترتیب معاینه پزشکی آن‌ها را بدهند.
در صورتی که پس از استخدام مشخص شود نامبردگان در حین استخدام قابلیت و استعداد کار مربوطه را نداشته‌اند و کارفرما در معاینه پزشکی آن‌ها تعلل کرده است و درنتیجه بیمه‌شده دچار حادثه شده و یا بیماری‌اش شدت یافته است، سازمان تامین‌اجتماعی خدمات (درمان و پرداخت مستمری در صورت ازکارافتادگی یا فوت) را به بیمه‌شده ارائه می‌دهد و هزینه‌های مربوط را از کارفرما مطالبه و وصول خواهد کرد.
نتیجه آنکه در صورتی که کارفرما در ازکارافتادگی ناشی از کار بیمه‌شده مقصر تشخیص داده شود و سازمان تامین‌اجتماعی موظف به برقراری مستمری شود، کارفرما باید مستمری ماهیانه را به سازمان پرداخت کند. در چنین شرایطی کارفرما می‌تواند با پرداخت مستمری ده سال فرد حادثه‌دیده به صورت یکجا به سازمان تامین‌اجتماعی بری‌الذمه شود.
حمایت‌های قانونی از شاغلین حادثه‌دیده
قوانین و مقررات حوزه کار و تامین‌اجتماعی مزایا و حمایت‌های خاصی برای کارگر حادثه‌دیده فراهم آورده که عبارت‌اند از:
۱- چنانچه از کارافتادگی بیمه‌شده ناشی از حادثه کار باشد و یا بر اثر بیماری حرفه‌ای (بیماری مرتبط با کار)، بدون در نظر گرفتن مدت پرداخت حق‌بیمه، استحقاق دریافت مستمری ازکارافتادگی کلی ناشی از کار را (توسط سازمان تامین‌اجتماعی) خواهد داشت.
۲- برای کارگرانی که بر اثر حادثه ناشی از کار ازکارافتاده کلی می‌شوند و به این ترتیب قرارداد کار آن‌ها خاتمه می‌یابد، کارفرما موظف به پرداخت دو ماه حقوق به‌عنوان مزایا و پاداش پایان خدمت است.
چنانچه بیمه‌شده‌ای به آرای صادره از کمیسیون‌های بدوی و تجدید نظر کمیسیون‌های پزشکی معترض باشد می‌تواند به دیوان عدالت اداری شکایت کند. البته دیوان عدالت اداری وارد ماهیت فنی و تخصصی کمیسیون‌های پزشکی نمی‌شود و رای دیوان در صورت وجود ادله کافی درخواست بررسی مجدد در کمیسیون پزشکی است.
حسین قشقایی *کارشناس تامین اجتماعی
