انتظار دلار چهارهزارتومانی را هم تا پایان سال داریم

فعالان بازار می‌گویند انتظار دلار چهارهزارتومانی را هم تا پایان سال داریم و گویی چندان هم بیراه نمی‌گویند. آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد، دلار مرزهای نرخ‌های قدیمی را پشت سر هم درمی‌نوردد و گویی خیال ایستادن هم ندارد. دلار گویی به نرخ سه‌هزارو ۵٠٠ تومان هم رضایت نداده بود که حالا سه‌هزارو ۶٠٠ تومان را هم پشت سر گذاشته است، اما اینکه افزایش نرخ دلار چه تبعاتی در اقتصاد به جا خواهد گذاشت، مسئله‌ای است که قبلا پاسخش را مردم با پوست و گوشت خود چشیده‌اند. هر میزان افزایش قیمت دلار، تورمی را به سفره‌های مردم آورد که حالا کمتر کسی است نداند دلار که بالا می‌رود، باید انتظار افزایش قیمت محصولات حتی به‌ظاهر خودکفا را هم داشت.

وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان در گفت‌وگویی در رابطه با افزایش نرخ دلار تا سه‌هزارو ۶٠٠ تومان در بازار می‌گوید: ما سه نوع نظام ارزی ثابت، بازار آزاد و مدیریت‌شده شناور داریم که تاکنون نظام ارزی ایران ثابت بود، اما در برنامه‌های توسعه ایران، نظام ارزی مدیریت‌شده شناور مدنظر قرار گرفته است. از آنجایی که اقتصاد ایران تا حدودی متعادل است، بانک مرکزی می‌تواند بازار ارز را به کنترل خود درآورد. در نتیجه، برداشت من این است که اکنون نیز بانک مرکزی به این نتیجه رسیده است که نرخ دلار باید روند افزایشی به خود بگیرد.

شقاقی‌شهری می‌افزاید‌: به نظر می‎رسد تمایل و نگرش بانک مرکزی این است که تا حدودی نرخ دلار افزایش یابد و البته می‌تواند در این زمان، که بازار در تعادل به سر می‌برد، بازار را به‌خوبی کنترل کند. حتی گفته می‌شود افزایش نرخ دلار تا ۵ هزار تومان نیز منطقی است، بنابراین نگاه بانک مرکزی به دلار در ماه‌های آینده تا سه‌هزارو ٧٠٠ یا سه‌هزارو ٨٠٠ تومان خواهد بود.

این کارشناس اقتصادی معتقد است، اگر دلار ٣٠٠ تا ۴٠٠ تومان در بازار آزاد افزایش پیدا کند، منبع ناچیزی برای دولت خواهد بود. اکنون نیز به نظر می‌رسد نگاه بانک مرکزی و دولت، نگاه تأمین مالی از طریق افزایش نرخ دلار است و حتی در قانون بودجه سال ٩۵ نیز دلار سه‌هزارو ١٠٠ تومان را مدنظر قرار داده است. افزایش نرخ دلار چندان هم بر بازارهای صادراتی و وارداتی کشور تأثیر نخواهد داشت و تا حدی هم می‌تواند کنترل‌کننده واردات ما باشد.

شقاقی‌شهری در بررسی تبعات افزایش نرخ دلار بر اقتصاد کشور هم می‌گوید: وقتی نرخ دلار افزایش یابد، هزینه واردات افزایش می‌یابد و هرگونه افزایش هزینه واردات هم افزایش تورم را در پی خواهد داشت، زیرا متأسفانه مردم ایران بیشتر مصرف‌کننده کالاهای خارجی هستند تا داخلی. در واقع به میزان افزایش نرخ دلار، باید انتظار افزایش نرخ تورم را داشته باشیم. در گذشته خودروسازی ما نیز که ادعا می‌کردیم خودکفاست، با افزایش سه‌‌برابری نرخ دلار، قیمت‌های خود را سه‌ برابر افزایش داد.
این اقتصاددان در واکنش به اظهاراتی مبنی بر افزایش صادرات کشور با افزایش نرخ دلار تأکید می‌کند به هیچ‌عنوان افزایش نرخ دلار بر افزایش صادرات تأثیر ندارد. او در توضیح این مسئله می‌گوید: کاهش ارزش پول ملی تاکنون هیچ‌ تأثیری بر صادرات ایران نداشته و یکی از اشتباهات سیاست‌‌‌های دولت‌ها این بوده که ارزش پول ملی را با هدف صادرات کاهش دادند، زیرا بنگاه‌های اقتصادی نسبت به نوسانات نرخ ارز واکنش نشان نمی‌دهند. شاهد بودیم بالای ٢٠٠ درصد ارزش پول ملی در اقتصاد ایران پایین آمد، اما اقتصاد ایران چندان تغییری نکرد. بنگاه‌های اقتصادی ایران به دلیل تک‌محصولی‌بودن و به دلیل عدم قدرت رقابت‌پذیری و به دلیل اینکه بنگاه‌های صادراتی ما نمی‌توانند بازارهای هدف را نشانه بگیرند، نسبت به نوسانات نرخ ارز واکنش نشان نمی‌دهند، اما افزایش نرخ دلار هزینه‌های واردات را افزایش می‌دهد.

به گفته این کارشناس اقتصادی، در این میان با سیاست افزایش نرخ ارز، مردم یا همان مصرف‌کنندگان متضرر شده ولی دولت‌ منتفع می‌شود، زیرا هرگونه افزایش نرخ دلار از منظر تأمین مالی به نفع دولت خواهد بود. دولت‌ها هر زمان به مشکل تأمین مالی ریالی برمی‌خورند، به مکانیسم‌ تأمین مالی از طریق افزایش نرخ ارز رو می‌آورند که اکنون نیز دولت با کسری منابع روبه‌روست، هرچند گفته که این کسری را با کاهش تخصیص منابع جبران می‌کند. دولت در بسته رونق اقتصادی نیز دو، سه مرتبه به تزریق نقدینگی به بازارها اقدام کرده که وام ٢۵میلیونی خودرو و هفت‌هزارو ۵٠٠ هزار میلیارد تومان تأمین مالی بنگاه‌ها نیز از این دسته‌اند. تمامی این موارد شبهه تمایل دولت به افزایش نرخ ارز را به اذهان عمومی متبادر می‌کند.
او در رابطه با تک‌نرخی‌کردن ارز در زمان کنونی نیز تصریح می‌کند: تا زمانی که ارز دونرخی باشد، فساد و رانت نیز در میان خواهد بود و دولت حتما باید پس از اینکه وضعیتش بسامان شد،برای تک‌نرخی‌کردن اقدام کند. در این زمان دولت ارز را زیر سه‌هزارو ۵٠٠ تومان تک‌نرخی نخواهد کرد، زیرا تک‌نرخی‌کردن زیر سه‌هزارو ۵٠٠ تومان نیز انتظار درستی نیست، اما به هر ترتیب تک‌نرخی‌کردن پروسه‌ای زمان‌بر است و باید دانست که هرگونه سیاست تک‌نرخی‌کردن ارز زمانی که دست دولت از منابع ارزی خالی باشد، اشتباه است و به افزایش نرخ تورم منجر خواهد شد.

صرافی‌ها جلوی ضرر را گرفتند

نرخ دلار در بازار سبزه‌میدان و افشار هرچند به مرز سه‌هزارو ۶٠٠ نرسید و در قیمت سه‌هزارو ۵٩۴ تومان ایستاد، اما صرافی‌هایی که از این دو بازار نرخ را می‌گیرند، طبق روال همیشگی و برای جلوگیری از ضرر احتمالی، بالاتر از این میزان به خرید و فروش پرداختند و به این ترتیب مرز روانی سه‌هزارو ۶٠٠  تومان در صرافی‌ها شکست. مصطفی قدرتی، تحلیلگر بازارهای طلا و ارز در گفت‌وگویی این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: هرچند دلار در بازار خریدار خوبی دارد و قیمت‌های جدیدی را تجربه می‌کند، اما مرز روانی سه‌هزارو ۶٠٠ تومان به‌راحتی شکسته نمی‌شود. آخرین باری که دلار از سه‌هزارو ۶٠٠ تومان گذشته بود، به آذر سال گذشته و تمدید نشست ایران با ١+۵ بازمی‌گردد و اگر قرار بر شکستن این مرز روانی باشد، باید حجم خرید در بازار زیاد باشد تا نرخ بالاتر سه‌هزارو ۶٠٠تومان به تصویب برسد. این تحلیلگر بازار ارز می‌افزاید: دلار با نرخ سه‌هزارو ۵٧٢ تومان معاملات را آغاز کرد و تا بالاترین رقم خود در نرخ سه‌هزارو ۶٩۴ تومان نیز پیش رفت، اما درنهایت در آخرین ساعات معاملات، نرخ سه‌هزارو ۵٨٨ تومان را برای خود ثبت کرد.
قدرتی درباره عملکرد خنثای اونس طلا در بازارهای جهانی نیز می‌گوید: با اینکه اونس طلا ١٠ تا ١۵ دلار نوسان داشت و به هزارو ٨۴ دلار در روز پنجشنبه رسیده بود، بر بازار داخلی تأثیر چندانی نگذاشت. سکه تمام‌بهار آزادی که با قیمت ٩١۴هزار تومان در بازار گشایش یافت، تا ٩١٨هزار تومان نیز رسید، اما در پایان معاملات روی ٩١٧هزار و ٣٠٠ تومان ایستاد. به این ترتیب حباب هفت‌هزار تومانی سکه در روز پنجشنبه خالی شد و به دو هزار تومان کاهش یافت.

منبع: شرق