۱۷ اصل در منشور حقوقی مؤدیان مالیاتی
بدون تردید با وضع و تصویب قوانین و مقررات در هر جامعه برخی الزامها و تکالیف برای شهروندان ایجاد میشود به گونهای که تمامی آحاد جامعه ملزم به رعایت و اجرای قوانین وضع شده خواهند بود. در مقابل این احترام به روح قانون و اجرای صحیح آن شهروندان نیز از مزایا و حقوق خاصی برخوردار میشوند. در این میان، قانون مالیاتها نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مؤدیان مالیاتی میتوانند با انجام صحیح تکالیف خود از یک سری حقوق و امتیازات بهرهمند میشوند که به منظور آشنایی هرچه بیشتر مردم با منشور حقوق مؤدیان مالیاتی به نکات مهمی اشاره میشود.
منشور حقوق مؤدیان مالیاتی
اصل اول) احترام و رفتار مناسب با مؤدی
خطمشی سازمان امور مالیاتی کشور بر تکریم ارباب رجوع (مؤدیان) و رعایت حقوق اخلاقی و اجتماعی مردم استوار است. بنابراین حسن سلوک کارگزاران مالیاتی و رعایت جانب عدالت و انصاف در چارچوب قوانین و مقررات از مواردی است که سازمان تأکید فراوان بر آن دارد و تمامی مأموران مالیاتی موظفاند در برخورد با مؤدیان این اصل مهم را رعایت کنند.
اصل دوم) پرداخت مالیات طبق موازین قانونی
این حق به موجب اصل ۵۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای مؤدیان درنظر گرفته شده است که مضمون آن چنین است. «هیچ مالیاتی گرفته نمیشود مگر به موجب قانون»
اصل سوم) تقاضای مشاوره
مؤدی مالیاتی حق دارد به رایگان از خدمات مشاورانی که سازمان امور مالیاتی کشور برای راهنمایی و پاسخ به سؤالات آنها در ادارات امور مالیاتی به کار گمارده است استفاده کند.
اصل چهارم) رعایت عدالت در رسیدگی به پرونده
با وجود کوششها و تلاشهای فراوان از سوی قانونگذار و در راستای جلوگیری از تضییع حقوق دولت و مردم، گاهی اوقات و در پارهای از موارد به دلیل نارسایی و ضعف قانون حقوق بعضی از مؤدیان ضایع میشود.
در این میان خوشبختانه ماده ۲۵۱ مکرر نقش مؤثر و سازندهای در رفع این مشکل ایفا کرده است و به منزله یک عدالتخانه در وزارت دارایی و سازمان امور مالیاتی محسوب میشود. بدینترتیب مؤدی این حق را دارد که به صرف غیرعادلانه بودن مالیات به استناد مدارک و دلایل کافی شکایت و تقاضای تجدیدرسیدگی کند.
اصل پنج) دارا بودن حق وکیل یا نماینده
مؤدی مالیاتی حق دارد به جای خود وکیل یا نماینده قانونیاش را با رعایت مقررات مربوطه به اداره امور مالیاتی بفرستد. ذکر این موضوع نیز ضروری است که به موجب قانون مالیاتهای مستقیم وکیل یا نماینده مؤدی نباید از کارکنان شاغل یا آماده به خدمت در وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور باشد.
اصل ششم) حق تصحیح و اصلاح اسناد و مدارک تسلیمی
به موجب تبصره ماده ۲۲۶ قانون مالیاتهای مستقیم به مؤدیان مالیاتی اجازه داده میشود در صورتی که به نحوی از انحا در اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان تسلیمی از نظر محاسبه اشتباهی شده باشد با ارائه مدارک لازم طی یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه نسبت به رفع اشتباه اقدام و اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان اصلاحی را حسب مورد تسلیم نماید.
اصل هفتم) محرمانه بودن اطلاعات مؤدی در حین رسیدگی
اداره امور مالیاتی و سایر مراجع مالیاتی باید اطلاعات شخصی مؤدیان را که هنگام رسیدگی به دست میآورد محرمانه تلقی کند وگرنه طبق قانون مجازات اسلامی با آنها رفتار خواهد شد.
اصل هشتم) کسب اطلاع
به طور معمول مؤدیان مالیاتی اوراق مالیاتی خود را:
۱- از طریق مأموران و کارکنان سازمان امور مالیاتی دریافت میکنند،
۲- سازمان امور مالیاتی میتواند به منظور تحویل اوراق مالیاتی به مؤدیان از خدمات پستی استفاده کند (ماده ۲۰۳ ق.م.م و تبصرههای آن)،
۳- از طریق روزنامههای کثیرالانتشار به اطلاع مؤدی میرسد،
۴- مؤدی میتواند برای اطلاع از نحوه تشخیص یا محاسبه مالیات تصویر گزارش نهایی را از واحد مالیاتی دریافت کند.
اصل نهم) اعتراض به مالیات مطالبه شده
در صورتی که مؤدی به برگ تشخیص مالیات ابلاغ شده به وی معترض باشد میتواند طی سی روز از تاریخ ابلاغ خودش یا بوسیله وکیل تامالاختیار خود به اداره امور مالیاتی مراجعه و با ارئه دلایل و اسناد و مدارک به شکل کتبی تقاضای رسیدگی دوباره کند. (ماده ۲۳۸ ق.م.م)
اصل دهم) برخورداری از حق دادرسی بیطرفانه پیش از الزام به پرداخت مالیات
مؤدیان مالیاتی میتوانند طی سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص و در صورتی که با رئیس امور مالیاتی به تواقف نرسند با ارائه اعتراض کتبی به برگ تشخیص، رسیدگی مجدد را از هیأت حل اختلاف مالیاتی درخواست کند.
اصل یازدهم) انتخاب نماینده از سوی مؤدی
مؤدی حق دارد یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی یا مجامع حرفهای یا تشکلهای صنفی یا شورای اسلامی شهر به انتخاب خود برای شرکت در هیأت حل اختلاف مالیاتی معرفی کند. (بند ۳ ماده ۲۴۴ ق.م.م)
اصل دوازدهم) برخورداری از معافیتها و تسهیلات قانونی
مؤدیان مالیاتی در صورت ارائه بموقع اظهارنامه و انجام تکالیف قانونی میتوانند از معافیتها و تسهیلات قانونی برخوردار شوند.
اصل سیزدهم) تقاضای تقسیط مالیات
وزارت امور اقتصادی و دارایی یا سازمان امور مالیاتی کشور میتواند نسبت به مؤدیانی که قادر به پرداخت بدهی مالیاتی خود اعم از اصل و جریمه به طور یکجا نیستند از تاریخ ابلاغ مالیات قطعی بدهی مربوط را حداکثر به مدت ۳ سال تقسیط کند. این حق به صراحت در ماده ۱۶۷ قانون مالیاتهای مستقیم بیان شده است.
اصل چهاردهم) حق برخورداری از حداقل معیشت برای مؤدی در چارچوب قانون
مؤدی مالیاتی به موجب ماده ۲۱۲ قانون مالیاتهای مستقیم این حق برایش لحاظ شده است که از اداره امور مالیاتی بخواهد در هر یک از مراحل مختلف وصول و اجرا حق برخورداری از حداقل معیشت در چارچوب قانون و مقررات جاری برایش درنظر گرفته شود.
اصل پانزدهم) استرداد اضافه پرداخت مالیات
مؤدی مالیاتی حق دارد از اداره امور مالیاتی بخواهد چنانچه به هر دلیل وجهی اضافه بر میزان مالیات واقعیاش پرداخته است و نیز مبالغی که تحت عنوان خسارت وارده به اضافه پرداختی مزبور تعلق میگیرد را در مدت زمان مشخص شده در قانون به وی مسترد کند.
اصل شانزدهم) تقاضای مفاصا حساب مالیاتی
به موجب ماده ۲۳۵ قانون مالیاتهای مستقیم اداره امور مالیاتی مکلف است نسبت به مؤدیانی که بدهی مالیاتی قطعی خود را پرداخت کردهاند حداکثر طی ۵ روز از تاریخ وصول تقاضای مؤدی، مفاصا حساب مالیاتی تهیه و به مؤدی تسلیم کند.
اصل هفدهم) نحوه ارائه اظهارنامه مالیاتی
به طور کلی مؤدیان مالیاتی از دو طریق میتوانند اظهارنامههای مالیاتی خود را به ادارههای امور مالیاتی ارائه کنند. نخست آنکه خودشان اظهارنامه مالیاتی را به ادارات امور مالیاتی ارائه و رسید دریافت کنند. (ماده ۱۷۷ ق.م.م) دوم آنکه مؤدی حق دارد اظهارنامه و سایر اوراق مالیاتی که مکلف به ارائه آن است را از طریق پست به اداره امور مالیاتی ارسال کند.
منبع» ایران