جهتگیری مثبت معافیتها در بازنگری قانون مالیاتی
در این میان یکی از اهداف محوری اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم هدفمند نمودن وشفاف سازی معافیت های مالیاتی است.رویکرد اصلی در این قانون حذف معافیت های عمومی مالیاتی و تمرکز بر معافیت در حوزه های محدود واثر گذار است. یکی از مصداق های این رویکرد توجه به مناطق کمتر توسعه یافته کشور است. بر این اساس ماده ۱۳۲ این قانون برای توسعه این مناطق برخی درآمدها را از مالیات معاف کرده است. به این صورت که درآمد ابرازی ناشی از فعالیتهای تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی در واحدهای تولیدی یا معدنی که از تاریخ اجرای این قانون از طرف وزارتخانه های ذیربط برای آنها پروانه بهره برداری صادر یا قرارداداستخراج و فروش منعقد می شود و همچنین درآمدهای خدماتی بیمارستان ها، هتلها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص یادشده که از تاریخ مذکور از طرف مراجع قانونی ذیربط برای آنها پروانه بهره برداری یا مجوز صادرمی شود، از تاریخ شروع بهره برداری یا استخراج یا فعالیت به مدت پنجسال و در مناطق کمترتوسعه یافته به مدت ده سال با نرخ صفر مشمول مالیات می باشد.علاوه بر این بر اساس ماده ۱۴۱ قانون جدید صددرصد درآمد حاصل از صادرات خدمات وکالاهای غیر نفتی ومحصولات بخش کشاورزی وبیست درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول مالیات با نرخ صفر می شود.
در حوزه های دیگر نیز تلاش قانون گذار بر دقیق تر کردن معافیت ها بوده است، برای مثال در قانون پیشین مالیات مودیان بخشی از مشاغل که دارای چندین واحد شغلی می باشند می توانستند به دفعات از معافیت های مالیاتی موضوع ماده ۱۰۱(معافیت پایه درآمد) بهره مند شوند که این موضوع علاوه بر کاهش شدید درآمدهای مالیاتی بخش مشاغل، منجر به بی عدالتی میان مودیان توانمند و مودیان ضعیف می شد، ولی در اصلاحیه قانون جدید در صورتی که هر شخص حقیقی دارای بیش از یک واحد شغلی باشد، مجموع درآمد واحدهای شغلی وی با کسر فقط یک معافیت موضوع این ماده مشمول مالیات به نرخ های مذکور در ماده ۱۳۱ این قانون خواهد شد. همچنین به منظور تشویق سرمایه گذاری، گسترش ظرفیت تولیدی وافزایش فعالیت های اقتصادی تسهیلات ومعافیت هایی در قانون مالیات های مستقیم پیش بینی شده است.
برخی معافیت های اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم توجه ویژه ای به نهادهای مرتبط با اقشار آسیب پذیر جامعه دارد، معافیت های ماده ۱۳۹ قانون پیشین در راستای حمایت از سیاست های و برنامه های سازمان بهزیستی کشور وموسسات خیریه وانجمن ها وهیات های مذهبی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی و باهدف ایجاد انگیزه اصلاح شده است. در بند ح ماده ۱۳۹ اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم علاوه بر معافیت های قانون پیشین، ساخت،تعمیر ونگهداری مراکز نگهداری کودکان ونوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست، مراکز نگهداری ومراقبت سالمندان،کارگاههای حرفه ای و اشتغال مصدومان ضایعه نخاعی، معلولان جسمی وحرکتی، زنان سرپرست خانوار ودختران خودسپرست،مراکز آموزش، توانبخشی وحرفه آموزی معلولان ذهنی وکودکان نابینا، کم بینا، کم شنوا وناشنوا وسایر مراکز واماکنی که بتوانند در خدمت مددجویان سازمان های حمایتی بهزیستی قرار گیرند نیز از مالیات معاف شدهاند.
علاوه بر این ماده ۱۳۴ اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم نیز به منظور تصریح وشفافیت بیشتر درباره اعطای معافیت به آموزشگاههای فنی وحرفه ای آزاد می باشد.در حال حاضر بخش قابل توجهی از فعالیت های آموزشی فنی حرفه ای توسط آموزشگاه های آزاد که دارای مجوز از سازمان فنی وحرفه ای باشند انجام می پذیرد،علاوه بر این به منظور جلوگیری از انحراف در فعالیت های آموزشی تنها موسسات دارای مجوز از سازمان فنی وحرفه ای کشور مشمول معافیت هستند وموسسات بدون مجوز از این معافیت برخوردار نیستند.
معافیت های اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم با هدفمند سازی وسازماندهی معافیت های مالیاتی بسترتحقق عدالت اجتماعی،حمایت از تولید ملی و توسعه اقتصادی را فراهم نموده است از طرف دیگر برخی نهادهای مدنی واجتماعی با برخوداری از معافیت های مذکور امکان ارائه خدمات مطلوب را دارند.