۱۹ گروهی که مشمول بیمه اجباری میشوند
«کارگر از لحاظ دریافت حقوق یا مستمریهای ناشی از فوت، حمایت در برابر حوادث، بیماریها و بارداری، بازنشستگی، بیکاری، تعلیــق، ازکارافتادگی کلی و جزئی و یا مقررات حمایتی و شــرایط مربوط به آنها تابع قانون تامین‌اجتماعی خواهد بود.»
بنابراین کلیه کارگاهها و مشاغلی که تحت پوشش قانون کار قرار دارند مشمول قانون تامین‌اجتماعی نیزمیشــوند. در ماده یــک قانون کار کلیه کارفرمایان، کارگران، کارگاهها، موسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی تحت پوشش قانون کار قرار گرفته‌اند. البته مشمولان قانون تامین‌اجتماعی تنها به تابعین قانون کار محدود نمی‌شود بلکه گروهها و اقشار دیگری هم هستند که تحت پوشش خدمات تامین‌اجتماعی قرارمیگیرند؛ از قبیل بیمه شدگان اختیاری، صاحبان حرف و مشاغل آزاد، رانندگان برونشهری و..
- مشمولان بیمه اجباری
با توجه به قوانین و مقررات مربوط به کار و تامین‌اجتماعی گروهها و افراد تحت پوشش تامین‌اجتماعی قرار دارند و کارفرما موظف است آنها را نزد سازمان تامین‌اجتماعی بیمه کند.
- کسانی که در کارگاهها و کارخانه‌های مشمول قانون کار مشغول به کارند و به هر عنوان در مقابل دریافت مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار میکنند. هرگونه فعالیتی که در قبال دستمزد باشد مشمول مقررات تامین‌اجتماعی است و فرقی نمیکند کار موقت، پاره‌وقت، ساعتی، دائمی و… باشد.
- کارکنان نهادهای انقلابی از قبیل جهاد سازندگی، بنیاد شهید، نهضت سوادآموزی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و…
- کارکنان جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران و کمیته امداد امام خمینی (ره)
- کارکنان دســتگاههای دولتی که مشمول نظام حمایتی خاص نیستند و همچنین افرادی که برای مشاغل کارگری در دستگاههای دولتی استخدام میشوند مشمول قانون تامین‌اجتماعی هستند.
- کارکنان پیمانکاریها که در چارچــوب قراردادهای کار فردی مشمول قانون کار نمیشوند براساس ماده۳۸قانون تامین‌اجتماعی مشمول قانون تامین‌اجتماعی هستند.
- کلیه کارمندان پیمانی دستگاههای اجرائی از لحاظ برخورداری از مزایای تامین‌اجتماعی نظیر بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، درمان با رعایت این قانون مشمول قانون تامین‌اجتماعی هستند.
- کارکنان شرکتهای دولتی که برای مشاغل کارگری استخدام میشوند تابع مقررات قانون کار و تامین‌اجتماعی هستند.
- اتباع بیگانه که در ایران مشغول به کارند، در صورتی که در کشور خود از خدمات تامین‌اجتماعی برخوردار نباشند، براساس شرایط ماده ۵قانون تامین‌اجتماعی مشمول مقررات این قانون میشوند (اتباع بیگانه کشورهای پیوسته به مقاوله نامه شماره۱۹سازمان بین المللی کار مشمول حوادث ناشی از کار میشوند.)
- کارکنان شرکت مخابرات ایران، شرکت ملی فولاد، سازمان بنادر و کشتیرانی، شرکت ملی صنایع ایران و شرکت سهامی تهیه و توزیع علوفه براساس قرارداد خاص مشمول مقررات تامین‌اجتماعی هستند.
- باغداری و فعالیتهای مرتبط با امور کشاورزی شامل تولید و پرورش ماکیان، کلیه فعالیتهای مربوط به باغات مرکبات، خرما، پســته، چای، برنج و.. کلیه فعالیتهای مربوط به شیلات و صنعت نوغان، پرورش ماهی، زنبورعســل و کرم ابریشم، کارکنان شاغل در باغات میوه، انواع نباتات، اشجار، پرورش گل و گیاهان زینتی و..
- دامداران بر اساس ماده۷قانون تامین‌اجتماعی از اول مردادماه ۱۳۶۴ مشمول مقررات تامین‌اجتماعی قرار گرفته‌اند.
- کارکنان مطبوعات بر اساس بخشنامه ۳۱۵ فنی
- کارکنان شاغل در واحدهای صنفی
- کلیه کارکنان سازمانهای مناطق آزاد تجاری- صنعتی
- کارکنان شهرداری‌ها (به غیر از تهران)
- کلیه کارکنان دفاتر اسناد رسمی
- قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع‌دستی
- کارگران ســاختمانی بر اســاس قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی
- رانندگان وسایط نقلیه عمومی بین شهری و درونشهری
- ویژگیهای بیمه اجباری
در بیمه اجباری صرف وجود رابطه کاری و اشــتغال بین کارگر و کارفرما برای احــراز و تحقق بیمه تامین‌اجتماعی کفایت میکند و نیازی به وجود شرایط دیگر نیست. بر اساس چنین خصوصیتی حتی اگر فرد در سازمان تامین‌اجتماعی سابقه‌ای نداشته باشد در صورت داشتن مدارک اشتغال در کارگاه یا شرکت میتواند با مراجعه به مراجع قانونی سابقه خود را پیگیری کند. ضمن اینکه اقدام جهت تامین حقوق بیمه‌ای نیز مشــمول مرور زمان نیست و قانون هیچ محدودیتی در پیگیری بیمه چنین افرادی قائل نشده است. این ویژگی تنها مربوط به بیمه کارگری و مشمولان قانون کار نیست، بلکه در تمامی موارد ذکرشده به لحاظ اجباری بودن بیمه چنین امتیازی برقرار است.
یکی دیگر از ویژگیهای بیمه اجباری حمایت دولت و نظام اداری از تامین‌اجتماعی در نظام کاری کشور است. بر این اساس مراجع اداری، حقوقی و قانونی چنین ارتباط بیمه‌ای را به رسمیت شناخته و موظف به رعایت آن شده‌اند. نظام اداری و حقوقی کشور موظف به استیفای حقوق مشمولان این قانون است. بیمه اجباری به صورت حاکمیتی مورد حمایت قرار میگیرد، از ایــن رو این نوع بیمه و روابط حقوقی حاکم بر آن در زمره حقوق عمومی است، در صورتی که در بیمه‌های غیراجباری، رژیم حقوق حاکم در قالب حقوق خصوصی اجرا میشود و مقررات مربوط به حقوق مدنی و خصوصی در مورد آن اعمال میشود.
مسئول تادیه حق بیمه در بیمه اجباری کارفرماست و بیمه‌شده اصلی در این زمینه هیچگونه مسئولیتی ندارد. برخلاف بیمه‌های خویش‌فرما که مسئول پرداخت حق بیمه خود متقاضی و بیمه شده است.
در بیمه‌های غیراجباری، قرارداد دوجانبه منعقدشده بین متقاضی و سازمان یا نهاد بیمه‌ای حکم میراند، در صورتی که در بیمه اجباری قرارداد الحاقی اســت و یک طرف به این قرارداد یا شرایط کلی به صورت از پیش تعیین‌شده و غیراختیاری الحاق و وارد میشود، بنابراین مجبور است تمامی مقررات و شرایط آن را بپذیرد. در بیمه‌های اجباری مقررات مندرج در قانون تامین‌اجتماعی حاکم است.
خدمات و مزایای تامین‌اجتماعی در بیمه اجباری کاملتر ازبیمه‌های اختیاری است و اصولا برخی از تعهدات فقط شامل مشمولان بیمه اجباری میشود، مثل بیمه بیکاری.
- پرسش و پاسخ
اولا توصیه میکنم بدون رعایت شــرایط استعفا، کار را ترک نکنید چراکه در صورت ترک کار بدون ترتیبات مذکور برخی از مزایا ازجمله حق سنوات به شما تعلق نمیگیرد. دوما باید توجه داشته باشید که بیمه اجباری اســت و در چارچوب قانون باید توسط کارفرما اجرا شود. میزان آن نیز۳۰درصد حقوق دریافتی است که ۲۳درصد آن سهم کارفرماست. ضمن اینکه حقوق فرد که ماخذ و مبنای حق بیمه قرار میگیرد، نباید از حداقل حقوق سال مربوطه کمتر باشد.
منبع» آتیه نو / محمد حسین قشقایی / کارشناس تامین اجتماعی
