کاهش شبهات ربوی با فرمت جدید صورتهای مالی بانک‌ها
وی با بیان اینکه صورتهای جدید مالی نظام بانکی تحولی در سیستم بانکی کشور ایجاد می‌کند، افزود: البته اعلام درآمدها مخصوص دولت یا بخش خصوصی نیست و هر بنگاهی از جمله بانک‌ها باید از شفافیت لازم برخوردار باشند.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی تصریح کرد: بر اساس استانداردهای جهانی درآمد و دریافتی هیات مدیره باید شفاف باشد که این مساله در فرمت جدید صورتهای مالی در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینکه تیرماه فصل برگزاری مجامع است و به همین دلیل موضوع صورتهای جدید مالی بانک به بحث داغی تبدیل شده است، درخصوص ویژگی صورتهای مالی جدید بانک‌ها گفت: نحوه تنظیم صورتهای مالی با اجرای بانکداری بدون ربا مختص ایران بود و از واژه‌هایی همانند حق الوکاله، درآمد و سود مشاع بهره‌گیری می‌کرد اما این واژه‌ها در بانکداری دنیا وجود نداشت.
دیواندری افزود: بنابراین عملیات بانکداری بدون ربا با صورتهای مالی حرفه‌ای حسابداری ترکیب شده بود و به همین دلیل با صورتهای مالی بانک‌های بین المللی سنخیتی نداشت.
رئیس پوژهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با اشاره به همکاری بانک مرکزی، پژوهشکده پولی و بانکی ودانشگاه شهید بهشتی برای برای ارتقای نظام بانکی، گفت: یکی از محورهای همکاری طراحی صورتهای مالی نظام بانکی بود و برهمین اساس صورت مالی برای عملکرد بانکداری بدون ربا و همچنین صورت مالی متناسب با استانداردهای جهانی و منطبق با «IFRS» تهیه شد.
وی اظهارداشت: صورتهای مالی در دنیا از سال‌های گذشته استاندارد شده و تحت عنوان IFRS شناخته می‌شود،البته سیستم گزارش‌دهی مالی بین‌المللی فرمتی است که تمامی موسسات مالی دنیا اطلاعات خود را بر اساس آن تهیه می‌کنند.
به گفته وی با این اقدام صورتهای مالی بانک‌های ایران برای تحلیل‌گران مالی دنیا قابل تحلیل است و ریسک بانک‌ها بر اساس آن تعیین می‌شود.
دیواندری با بیان اینکه شجاعت بانک مرکزی در ابلاغ فرمت جدید منشا تحول بزرگی در شفاف‌سازی و انطباق با استانداردهای بین‌المللی کشور خواهد بود، تصریح کرد: قطعا این فرمت جدید موافقان و مخالفانی دارد اما باید به این مساله توجه داشت که فرمت جدید حرکت به سمت استانداردهای گزارشگری مالی و مورد توافق بانک‌های خارجی، نظام‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاران خارجی است.
وی اظهارداشت: برخی مخالفت‌ها به دلیل نگرانی در همکاری با بانک‌های خارجی است چرا که برخی معتقدند اگر شفافیت افزایش یابد نظام بین‌الملل با در نظر‌گیری میزان ریسک با بانک‌های کشور همکاری نمی‌کنند.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی تصریح کرد: اما بانک مرکزی معتقد است که حتی با وجود گزارشگری غیر شفاف نیز نظام بین‌الملل ریسک‌ها را پایین ارزیابی نمی‌کند زیرا استانداردهای بین‌المللی در ۱۰ سال گذشته ارتقا یافته است.
دیونداری گفت: برخی از بانک‌های بین‌المللی برای همکاری با بانک‌های کشور خواستار تهیه صورتهای مالی بر اساس IFRS بودند و اذعان می‌کردند امکان تحلیل و تشخیص میزان ریسک نهفته وجود ندارد.
دیوانداری افزود: البته این درخواست در سال‌های قبل از تحریم هم وجود داشته اما در زمان تحریم به دلیل کاهش ارتباطات ضرورت آن کم شده بود، اما در زمان حاضر و در شرایط جدید یکی از الزامات همکاری، انطباق با استاندارد‌ها و افزایش شفافیت است.
وی افزایش شفافیت صورتهای مالی و افشای اطلاعات ضروری را از موارد دارای اهمیت برای نظام بانکی ارزیابی کرد و افزود: بانک‌ها علاوه بر سپرده‌گذاران با تسهیلات‌گیرندگان و سهامداران خرد و عمده سر و کار دارند به همین دلیل نیاز به شفافیت بیشتر دارند.
دیواندری با بیان اینکه، بانک‌ها تفاوت‌هایی با سایر بنگاه‌ها دارند، گفت: بانک‌ها دارای سه دسته ذینفع تسهیلات‌گیرندگان، سهامداران و سپرده‌گذاران هستند بنابراین باید صورتهای مالی آنها از سطح شفافیت بالاتری برخوردار باشد.
وی ادامه داد: اصلاح نقص شیوه گزارشگری مالی بانک‌ها در قانون عملیات بانکداری بدون ربا شبهاتی را در زمینه ربوی بودن سیستم بانکی ایجاد کرده است به نحوی که سوال می‌شد چگونه ممکن است که محاسبه پیش‌بینی و تحقق سود همه ساله یکسان باشد در حالی که در عمل این ارقام یکی نیست و بانک‌ها گاهی با کسری و گاهی با مازاد مواجه می‌شوند.
رییس پژوهشکده پولی و بانکی با طرح این سوال که آیا امکان دارد بانک‌ها در علی‌الحساب نیز با کسری مواجه شوند، گفت: در یکی دو سال گذشته به دلیل کاهش نرخ تورم حاشیه سود نظام بانکی نیز افت کرده است،بنابراین عمدتا این مشکل از ناحیه سهامداران تامین می‌شود.
دیواندری با اشاره به برابر بودن سود علی‌الحساب با سود تحقق یافته در برخی بانک‌ها، گفت: نمی‌شود سود پیش‌بینی شده با سود محقق شده یکسان باشد. البته در دوسال اخیر به دلیل کاهش بازدهی اقتصاد و بالا بودن نرخ سود، حتی سود علی‌الحساب از سود تحقق یافته بیشتر بوده و بانک از محل‌های دیگر مثل سود سهامداران، این سود مازاد را به سپرده‌گذاران پرداخت کرده که این شبهه ربوی بودن عملیات بانک‌ها را ایجاد می‌کند.
وی تصریح کرد: اما با توجه به اینکه صورتهای مالی جدیدی که هبه بانک‌ها ابلاغ شده به سمت شفافیت حرکت می‌کند شبهه ربوی بودن نیز از بین می‌رود.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی یکی از مزیت‌های صورتهای مالی جدید بانک‌ها را اعلام درآمد مدیران و هیات مدیره بانک‌ها بر اساس فرمت جدید صورتهای مالی دانست و افزود: براساس این فرمت جدید میزان دریافتی مدیران و هیات مدیره باید در صورتهای مالی مشخص شود.
