نگاهی اجمالی به تکالیف و وظایف اشخاص حقوقی

نگاهی اجمالی به تکالیف و وظایف اشخاص حقوقی

سازمان امور مالیاتی از ابتدای شکل گیری در نظر داشته است که نظام مالیاتی کشور را متحول نموده تا بدینوسیله بتواند رضایت مندی هر چه بیشتر فعالان اقتصادی را فراهم نماید.
یکی از مهمترین اقداماتی که در سالهای اخیر دستگاه مالیاتی به طراحی و اجرای آن مبادرت نموده است. طرح جامع مالیاتی است که با استقرار اجرای کامل آن امید می رود تحولی شگرف در نظام مالیاتی صورت پذیرد. شایان ذکر است که سازمان امور مالیاتی علاوه بر اجرای طرح جامع مالیاتی مجموعه اقدامات دیگری را نیز در جهت افزایش رضایت مودیان انجام داده است که از اهم این اقدامات می توان به اشاعه فرهنگ سازی مالیاتی و اطلاع رسانی مناسب و به هنگام اشاره نمود. بر همین اساس و به منظور آگاهی هر چه بیشتر فعالان اقتصادی از تکالیف و حقوق قانونی خویش در ادامه تلاش خواهد شد به اجمال بخش اشخاص حقوقی مورد بررسی و امعان نظر قرار گیرد. با ملاحظه قانون مالیاتها مشاهده می شود که فصل پنجم از باب سوم قانون مذکور به مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و تکالیف و حقوق آنان اختصاص داده شده است که شامل (۱۴) ماده و (۲۲) تبصره می گردد.
از نکات بارز این منبع مالیاتی نرخ مقطوع بیست و پنج درصد (۲۵%) است که بطور صریح در ماده (۱۰۵) قانون مالیاتها به این مطلب اشاره شده است. ماده (۱۰۶) قانون، به نحوه تعیین درآمد مشمول مالیات از دو طریق رسیدگی و علی الرأس اشاره داشته، در حالیکه در خصوص اشخاص حقوقی خارجی روش تعیین تشخیص درآمد مشمول مالیات متفاوت بوده و معمولاً می توان به یکی از سه روش ذیل درآمد مشمول مالیات آنان را تعیین نمود.
۱) در مورد پیمانکاری در ایران نسبت به عملیات هر نوع کار ساختمانی، تاسیسات فنی و تاسیساتی شامل تهیه و نصب موارد مذکور و نیز حمل و نقل و عملیات تهیه طرح ساختمان ها و تاسیسات نقشه برداری، نقشه کشی، نظارت و محاسبات فنی، دادن تعلیمات و کمکهای فنی، انتقال دانش فنی و سایر خدمات بموجب تبصره ۵ ماده (۱۰۷) درآمد مشمول مالیات فعالیتهای ذکر شده که قرارداد پیمانکاری آنها از ابتدای سال ۱۳۸۲ و به بعد انعقاد یافته، طبق مقررات ماده (۱۰۶) تشخیص داده می شود. ضمناً حکم این تبصره نسبت به ادامه فعالیتهای موضوع قرادادهای پیمانکاری که تاریخ انعقاد آنها قبل از سال ۱۳۸۲ می باشد جاری نخواهد بود.

۲) بابت واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود در ایران و فیلمهای سینمایی، به مأخذ (۲۰%) تا (۴۰%) مجموع وجوهی که در یکسال مالیاتی عاید آنها می شود.

۳) در مورد بهره برداری سرمایه و سایر فعالیتهایی که اشخاص حقوقی و موسسات مزبور به وسیله نمایندگی از قبیل شعبه، نماینده، کارگزار و امثال آنها در ایران انجام می دهند براساس رسیدگی به دفاتر قانونی یا علی الرأس با توجه به مقررات ماده (۱۰۶) و با نرخ (۲۵%) اشخاص حقوقی نیز مکلفند اظهارنامه، ترازنامه و حساب سود و زیان خود را بموجب ماده (۱۱۰) قانون مالیاتهای مستقیم حداکثر تا چهارماه پس از سال مالیاتی، همراه با فهرست هویت شرکا و سهامداران و نشانی هر یک از آنها به اداره امور مالیاتی محل فعالیت اصلی شرکت ارایه و مالیات متعلق را پرداخت نمایند. در غیر اینصورت مشمول جریمه ای معادل (۴۰%) مالیات متعلق خواهند گردید.

ضمناً براساس ماده (۱۱۳) قانون مالیاتها، نحوه محاسبه مالیات موسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی بابت کرایه مسافر و حمل کالا بصورت مقطوع و عبارت است از پنج درصد (۵%) کلیه وجوهی که از این بابت عاید آنها می گردد، خواهد بود.
شایان گفتن است مواد (۱۱۴) الی (۱۱۸) قانون مالیاتهای مستقیم به وظایف آخرین مدیران شرکت و مدیران تصفیه و نیز تکالیف مربوط به آنان اشاره داشته بطوریکه در بخشی از ماده (۱۱۴) قانون مذکور تصریح می نماید که آخرین مدیران اشخاص حقوقی مکلفند قبل از تاریخ تشکیل مجمعی که برای اتخاذ تصمیم نسبت به انحلال شرکت دعوت می شوند، اظهارنامه ای حاوی صورت دارایی و بدهی شرکت را در تاریخ دعوت، تنظیم و به اداره امور مالیاتی مربوطه ارایه نمایند. همچنین مدیران تصفیه مکلفند ظرف شش ماه از تاریخ انحلال (تاریخ ثبت انحلال شرکت در اداره ثبت شرکتها) اظهارنامه مالیاتی مربوط به آخرین دوره عملیات شرکت را تنظیم و به اداره امور مالیاتی مربوطه ارایه و مالیات متعلق را پرداخت نمایند. در خاتمه ذکر این مطلب ضروری است که بموجب ماده (۱۹۵) قانون مالیاتها، جریمه تخلف آخرین مدیران شخص حقوقی از لحاظ عدم تسلیم اظهارنامه موضوع ماده (۱۱۴) قانون مذکور ظرف مهلت مقرر یا تسلیم اظهارنامه خلاف واقع به ترتیب دو درصد (۲%) و یک درصد (۱%) سرمایه پرداخت شده شخص حقوقی در تاریخ انحلال خواهد بود. ضمناً براساس ماده (۱۹۶)، جریمه تخلف مدیر یا مدیران تصفیه در مورد تقسیم دارایی شخص حقوقی قبل از تصفیه امور مالیاتی شخص حقوقی یا قبل از سپردن تامین مقرر موضوع ماده (۱۱۸)، معادل بیست درصد (۲۰%) مالیات متعلق خواهد بود که از مدیر یا مدیران تصفیه وصول خواهد شد.
اسماعیل استاد محمد

منبع: سازمان امور مالیاتی