نشستن «مالیات» بر صندلی موروثی «نفت»

موضوع مالیات همیشه محل بحث و گاهی مناقشه در برخی اصناف و همچنین یکی از معضلات هر دولت برای انتخاب ساز و کار مناسب اخذ مالیات در کشور است.

طی چند روز گذشته رئیس کل سازمان امور مالیاتی از کاهش نرخ مالیات بر درآمد خبر داد و اظهارداشت: در قانون کنونی، این نرخ‌ها در پنج طبقه از ۱۵ تا ۳۵ درصد تقسیم بندی شده که در قانون جدید به سه طبقه از ۱۵ تا ۲۵ درصد کاهش یافته است، بدین صورت که در طبقه نخست، درآمد تا سه میلیون تومان با نرخ ۱۵ درصد محاسبه می‌شد و در قانون جدید درآمد تا ۵۰۰ میلیون ریال با نرخ ۱۵ درصد محاسبه می‌شود. در عین حال روز گذشته محمد باقر نوبخت درنشست خبری خود در پاسخ به این سوال که آیا میزان درآمدهای مالیاتی در سال گذشته بیش از درآمدهای نفت بوده است گفت: خیر ، اما برای سال جاری ۵۳ هزار میلیارد تومان پیش بینی می‌کردیم که از درآمدهای نفتی داشته باشیم و حدود ۶۴ هزار میلیارد تومان درآمدهای مالیاتی پیش بینی شده است پس به نظر می‌رسد این اتفاق در سال جاری رخ دهد و همچنین در سال آینده نیز درآمدها از مالیات بیشتر از درآمدهای نفتی باشد.حال سوال اینجاست که کاهش درآمد‌های مالیاتی به چه صورت قرار است منجر به افزایش درآمد‌های مالیاتی شود.این طور که پیداست مشکل از مقدار مالیات اخذ شده نیست بلکه معضل مالیات در کشور به نحوه و سیستم مالیاتی در کشور باز می‌گردد.

نرخ بالای مالیات به فساد منجر می‌شود
بیژن بید آباد استاد دانشگاه و کارشناس مسایل اقتصادی در گفتگویی با اشاره به نظام معیوب مالیاتی کشور، گفت: دولت لازم است تا نظام مالیاتی کشور را هم با اصلاح رویه‌های مالیاتی و هم با گسترش پایه ی مالیاتی و کاهش نرخ مالیات اصلاح کند اگر این سه مورد همگام با یکدیگر اعمال نشود، نظام مالیاتی کشور چندان بهتر از وضعیت فعلی خود نخواهد شد. وی افزود: در این ارتباط هرچه نرخ مالیاتی بیشتر باشد فساد مالیاتی و فرار مالیاتی و اقدامات پولشویانه بیشتر خواهد بود.این کارشناس اقتصادی ، تصریح کرد: در ایران نرخ‌های مالیاتی تا رقم ۶۵ درصد مبلغ قلم مورد نظر گسترش دارد برای مثال در برخی مالیات‌های بر ارث ۶۵ درصد میزان ما ترک به عنوان مالیات بر ارث اخذ می‌شود.وی با بیان اینکه ،ارقام مختلف مالیات و تعدد نرخ‌ها برای اقلام مختلف عملا باعث شده تا بر پیچیدگی نظام مالیاتی افزوده گردد، اظهار داشت: با این که دولت و قوانین مالیاتی سعی داشته اند، نظام مالیاتی را به اقلام مختلف درآمدها توسعه دهند ولی در عمل میزان کسب مالیات از دارایی‌های افراد به شدت پایین است.

تنها درصد کمی از مردم مالیات می‌پردازند
بید آباد تاکید کرد: بر اساس آمار رسمی کشور درصد بسیار کمی هستند که مالیات خود را پرداخت می‌نمایند، این موضوع به این معنی است که دولت نتوانسته پایه ی مالیاتی را به تمام بخش‌های مولد ارزش افزوده تعمیم دهد و در واقع نظام مالیاتی کشور، نظام ناکارایی است که فقط از آن بخش که توانایی وصول دارد با نرخ‌های بالا اقدام به اخذ مالیات می‌کند و بقیه افراداز پرداخت مالیات در امان هستند.وی گفت: ترکیب دو موضوع نرخ و پایه این بحث را به ذهن متبادر می‌سازد که اولا برای اصلاح نظام مالیاتی کشور، دولت باید تمام نرخ‌ها را یکسان نماید و آن‌ها را به شدت تقلیل دهد.

“مالیات عُشر” کارا ترین شیوه برای اخذ مالیات است
این کارشناس اقتصادی نرخ مالیات ده درصد برای همه اقلام درآمدها را بهترین شیوه برای این منظور دانست و افزود: اصولا مالیات بر نقل و انتقال ثروت از لحاظ اصالت مالیاتی ، شیوه ی کارایی نیست.وی اظهار داشت: مالیات‌ها باید بر ارزش افزوده ناشی از فعالیت‌ها بار گردد، به همین منظور بهترین روش برای اصلاح نظام مالیاتی ، مالیات عُشر بر ارزش افزوده است.بید آباد در خصوص شیوه مالیات عشر، گفت: مالیات عشر به این معنی است که از هر واحدارزش افزوده در هر مرحله از تولید ارزش افزوده از تولید کننده مبلغ ده درصد به عنوان مالیات وصول گردد، برای این کار باید رویه ی مالیاتی کشور بر اساس نظام صحیح مالیات بر ارزش افزوده اصلاح شود و ساز و کار عملیاتی رایج فعلی نیز تغییر یابد.

به جای مالیات بر فروش، مالیات بر ارزش افزوده گرفته شود
کارشناس مسایل اقتصادی، با بیان اینکه، آن چه که در ایران تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده مالیات وصول می‌شود، مالیات بر ارزش افزوده نیست، مالیات بر فروش است، افزود: این سیستم نیز باید خود را با قواعد صحیح مالیات بر ارزش افزوده اصلاح نماید. وی تصریح کرد: نتیجه کلی این است که باید نظام مالیاتی عشر بر ارزش افزوده را به صورت صحیح در کشور پیاده نماییم تا سیستم مالیاتی کشور از لحاظ فنی و هم از لحاظ عملیاتی و هم اقتصادی اصلاح گردد و تقلبات مالیاتی و فساد‌های مالیاتی نیز کاسته شود.

منبع» ابتکار/ژوبین صفاری