مالیات ، مقوله ای که باید اجتماعی تر نگریست

مالیات ، مقوله ای که باید اجتماعی تر نگریست

درآمدهای مالیاتی در هر کشور را می توان به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان بودجه جاری دولت ها جهت ایجاد تسهیلات و امکانات زیرساختی برای شهروندان آن تلقی نمود.
امروزه با وجود نقش پررنگ و بی بدیل مالیات و نظام های مالیاتی در اقصی نقاط جهان در زندگی روزمره افراد، سخن گفتن از فوائد اقتصادی مالیات و اثرات آن در کاهش فقر امری بدیهی و تکراری به نظر می رسد. اما آنچه که در این میان از نگاه ژرف اندیش و تیزبین بسیاری از صاحب نظران اقتصادی و کارشناسان مالیاتی مغفول مانده است، تاثیرات شگرف مالیات و درآمدهای آن در حوزه های اجتماعی می باشد. اگرچه در این زمینه در دهه های اخیر فعالیت های پژوهشی و علمی فراوانی صورت گرفته است.
اما با این وجود ابعاد پنهان و حتی پیدای اجتماعی مالیات در سطح جوامعی همچون کشور عزیزمان ایران مورد توجه و بازخوانی جدی قرار نگرفته است و شاهد آن نیز نگاه کم اهمیت فعالان اقتصادی و مودیان مالیاتی به آثار باشکوه مالیات در سطح زندگی اجتماعی و تعاملات شهروندی ایشان می باشد. این مسئله بسیار ساده و در ظاهر کم اهمیت که مالیات می تواند زمینه ساز ایجاد و رشد عدالت اجتماعی در سطح کشور شود، آن قدر بدیهی و کلیشه ای شده است که کمتر کسی به اجزای آن توجه می نماید. به طور یقین مالیات ابزاری است که فارغ از افزایش درآمد دولت ها، زمینه ساز برابری و مساوات نسبی در سطح جوامع انسانی می گردد.
اما سوال اساسی اینجاست که این ابعاد در چه حوزه هایی و به چه صورت می تواند قابلیت لمس و شهود را داشته باشد؟ در این مقال نیز تلاش شده تا تنها بخش کوچکی از این زوایای پنهان در اختیار خوانندگان قرار گیرد. شاید یکی از نادیده ترین و در عین مهم ترین تبعات پرداخت مالیات در زمینه احیا و افزایش تعلق خاطر شهروندان به هویت ملی و میهنی آنان باشد. اگرچه در هر کشور بخش قابل توجهی از شهروندان آن نسبت به خاک و زادگاه خود تعصب و تعلق خاطر ویژه ای دارند. اما با بسط پایه های عدالت خصوصا در زمینه اقتصاد و معیشت و افزایش حوزه های رفاه و تامین اجتماعی در کشورها می توان در عین افزایش دامنه حس هویت ملی، ضریب این مسئله را نیز به مقدار قابل توجهی افزایش داد. حال بدون شک اصلی ترین وسیله در زمینه گسترش عدالت اقتصادی در کشورها بهره مندی از مقوله مالیات و درآمدهای مالیاتی می باشد.
شهروندان یک جامعه در صورت درک این مطلب که دولت پاسدار حقوق ایشان در زمینه مالیات و حمایت از اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه در این زمینه می باشد، با چشم اندازی متفاوت تر از گذشته به حمایت از دستاوردهای دولت متبوعشان در عرصه های اقتصادی و مالیاتی می پردازند. همچنین یکی دیگر از تاثیرات مهم و قابل توجه مالیات در زندگی اجتماعی انسان ها تاثیر این مسئله در کاهش جرایم و بزه کاری های اجتماعی می باشد. اگرچه تاثیر این امر را می توان به عنوان یک امر ثانویه در تعاملات اجتماعی تلقی نمود، اما به دلیل ظرفیت های موجود در این مسئله باید توجه ویژه ای به مسئله مالیات و آثار آن در کاهش جرایم اجتماعی داشت. چراکه با اجرا و تداوم عدالت مالیاتی در ابعاد گسترده می توان دو باور اجتماعی را در اذهان عمومی در زمینه مقابله با تخلفات قانونی پدیدار کرد.
نخست آنکه با اجرای دقیق عدالت مالیات و جلوگیری از فرارهای مالیاتی، دولت می تواند این ذهنیت را در باور عمومی پدید آورد که همگان در قبال قوانین خصوصا قوانین اقتصادی برابر بوده و زمینه بروز تخلفات اجتماعی و اقتصادی را پاکسازی می نماید و بدین طریق امنیت روانی شهروندان را در زمینه جلوگیری از جرایم در سطح جامعه افزایش می دهد. از سوی دیگر با گسترش موانع و راهکارهای مناسب بر سر راه مفسدین اقتصادی و فراریان مالیاتی می توان این باور اجتماعی را در کشور تقویت نمود که دولتها در زمینه برخورد با متخلفین دانه درشت و مافیاهای اقتصادی بسیار جسورانه تر و مصرانه تر از تخلفات خرد و کوچک جامعه وارد عمل می شوند و در این خصوص هیچگونه اغماض و یا مماشاتی با مجرمین و بزه کاران اقتصادی نخواهند داشت. در نهایت می توان گفت که با گسترش نقش و اهمیت روزافزون مالیات در تعاملات اقتصادی کشور می توان زمینه های اجتماعی آن را نیز بیش از گذشته مورد توجه قرار داد تا با آموزش های شهروندی لازم توجه و همراهی فعالان اقتصادی را بیش از پیش به مسئله مالیات جلب نمود.

سید علی اصغر عاملی

 

منبع: سازمان امور مالیاتی

 

نرم‌افزار جامع مالی و اداری ویژن

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا