اختلاف ۵/۸ میلیون تومانی هزینه سالانه خانوار در دو دستگاه آماری
اختلاف آمارها بین دو دستگاه آماری کشور یعنی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در گزارش سالانه بودجه خانوار اوج گرفته است به گونه‌ای که نه تنها در گزارش مرکز آمار درآمدهای سالانه خانوار بیش از هزینه‌های یک‌ساله محاسبه شده است بلکه بین رقم محاسبه شده برای هزینه یک‌ساله خانواده‌ها در این دو مرکز هشت میلیون و ۴٠٠ هزار تومان اختلاف وجود دارد.
مرکز آمار روز گذشته گزارش بودجه خانوار در سال ٩٣ را منتشر کرد. بر اساس این گزارش هر خانوار در سال، ٢۴ میلیون و ١٠٠ هزار تومان درآمد خالص و در مقابل ٢٣ میلیون و ۴٠٠ هزار تومان هزینه خالص داشته است. به عبارت دیگر هر ماه در ازای دو میلیون و ١٠ هزار تومان درآمد خالص هر خانواده یک میلیون و ٩۵٧ هزار تومان هزینه خالص وجود داشته است.
کفاف هزینه‌های خانوار در حالی از سوی مرکز آمار مورد تاکید قرار می‌گیرد که گزارش بانک مرکزی خلاف این ماجرا را به تصویر می‌کشد. بر اساس گزارش بانک مرکزی خانوار ایرانی در سال ٩٣، ٣١ میلیون و ٨٠٠ هزار تومان هزینه سالانه داشته است درحالی که درآمد خالص سالانه هر خانوار ٢٩ میلیون و ۶٠٠ هزار تومان بوده است. بنابراین نه تنها درآمد خانواده‌ها ٢ میلیون و ٢٠٠ هزار تومان کمتر از هزینه‌ها در سال بوده است بلکه بین دو رقم اعلام شده بانک مرکزی و مرکز آمار نیز اختلاف قابل ملاحظه‌ای وجود دارد. این اختلاف برای هزینه سالانه یک خانوار هشت میلیون و ۴٠٠ هزار تومان و برای درآمد پنج میلیون و ۵٠٠ هزار تومان برآورد می‌شود.
بانک مرکزی: درآمد خانوار ١٣ درصد افزایش یافت
مرکز آمار: درآمد خانوار ١٨ درصد افزایش یافت
اختلاف‌ها در میزان رشد درآمد و هزینه نیز به چشم می‌خورد. مرکز آمار با محاسبات انجام شده میزان افزایش درآمد سال ٩٣ هر خانوار را ١٨ درصد اعلام کرده و میزان افزایش هزینه‌ها را ١۴ درصد دانسته است. اما بانک مرکزی معتقد است درآمدها ١٣درصد افزایش یافته و هزینه‌ها ١۶درصد رشد یافته است.
گزارش مرکز آمار ایران از برآورد متوسط هزینه و درآمد یک خانوار شهری و یک خانوار روستایی در سطح کشور و استان‌ها نشان می‌دهد متوسط کل هزینه خالص سالانه یک خانوار شهری ۲۳۴ میلیون و ۸۶۵ هزار ریال بوده است که نسبت به رقم مشابه در سال قبل ۱۴ درصد افزایش نشان می‌دهد. از کل هزینه سالانه خانوار شهری ۵۸ میلیون و ۱۲۶ هزار ریال با سهم ٧/٢۴ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ۱۷۶ میلیون و ۷۳۹ هزار ریال با سهم ٣/٧۵ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم با ۶/٢١درصد مربوط به هزینه گوشت و در بین هزینه‌های غیرخوراکی بیشترین سهم با ۴/۴۴ درصد مربوط به مسکن بوده است. همچنین متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار شهری ۲۴۱ میلیون و ۳۱۸ هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل، ۱۸ درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال ۱۳۹۳ رشد متوسط درآمد سالانه خانوارهای شهری در مقایسه با رشد هزینه کل سالانه آنها ۴درصد بیشتر رشد داشته است.
۵١ درصد از درآمدها متفرقه بوده است
براساس گزارش مرکز آمار منابع تامین درآمد خانوارهای شهری نشان می‌دهد که ٣/٣٢درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ٣/١۶درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیر کشاورزی و ۴/۵١ درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تامین شده است. آمار بانک مرکزی اما این درصدها را با تفاوت بسیار از مرکز آمار، ارزیابی کرده است به‌طوری که ١/١٠ درصد از درآمدها از محل درآمد و مزد بخش دولتی، ١/١۴ درصد از درآمد و مزد بخش خصوصی، ١/٠درصد از درآمد و مزد بخش تعاونی، ۴/١ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی، ٣/١٧درصد از مشاغل آزاد غیرکشاورزی و ٢۵درصد از درآمدهای متفرقه به دست آمده است.
مرکز آمار همچنین می‌گوید متوسط کل هزینه خالص سالانه یک خانوار روستایی ۱۳۸ میلیون و ۵۲۸ هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل ٩/۶ درصد افزایش نشان می‌دهد. از کل هزینه سالانه خانوار روستایی ۵۷ میلیون و ۳۳ هزار ریال با سهم ٢/۴١ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ۸۱ میلیون و ۴۹۵ هزار ریال با سهم ٨/۵٨ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار روستایی ۱۳۹ میلیون و ۵۱ هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل، ٨/١۴درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال ۱۳۹۳ رشد متوسط درآمد سالانه خانوارهای روستایی در مقایسه با رشد هزینه کل سالانه آنها ٩/٧ درصد بیشتر رشد داشته است. منابع تامین درآمد خانوارهای روستایی نشان می‌دهد که ۶/٢٩ درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ٧/٣٠درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ٧/٣٩درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تامین شده است. در سال ۱۳۹۳ تعداد خانوارهای آمارگیری شده در این طرح ۱۸۸۸۵ خانوار نمونه در نقاط شهری و ۱۹۳۹۰ خانوار نمونه در نقاط روستایی کشور است.
نان و مسکن اصلی‌ترین هزینه‌های خانوار
طبق گزارش مرکز آمار در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم با ١/٢۵درصد مربوط به هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده‌های آن و در بین هزینه‌های غیرخوراکی، بیشترین سهم با ۲۹ درصد مربوط به مسکن بوده است.
گوشت و مسکن اصلی‌ترین هزینه خانوار
اما بر اساس گزارش بانک مرکزی در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی بیشترین سهم با ٧/۵ درصد مربوط به گروه گوشت است که گوشت دام نیز در این گروه بیشترین سهم را دارد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی مسکن با سهم ۴/٣٣درصد بالاترین سهم را از آن خود کرده است.
