همهچیز درباره سن و سال بازنشستگی (پرسش و پاسخ)
آیا در سال ۹۶ بازنشستگی پیشازموعد وجود دارد یا خیر؟ در برخی از رسانهها مطرح شده که در این مورد، قانونی در مجلس تصویب شده که آقایان با ۲۵ سال سابقه میتوانند بازنشسته شوند. آیا چنین چیزی صحت دارد یا خیر؟
در سال ۹۶ قانونی بابت بازنشستگی پیشازموعد چه برای کارگران و چه برای کارمندان وجود ندارد. قانون بازنشستگی زودهنگام کارمندان نیز تا شهریورماه سال ۹۵ قابلاجرا بود که از آن تاریخ به بعد نیز مهلت اجرای آن به پایان رسید. این قانون در سال ۸۶ به تصویب رسید و در ابتدا به مدت سهسال اعتبار اجرایی داشت که پس از آن، دوبار نیز تمدید شد. اما درحال حاضر، این قانون قابلاجرا نیست. متاسفانه برخی از رسانهها به اشتباه مجددا این قانون را بازنشر دادهاند و توجهی به سال تصویب و مهلت انقضای آن نکردهاند.
آیا بهتازگی قانونیتصویب شده که آقایان با بیستسال سابقه به بالا و ۶۰ سال سن، بازنشسته شده و حقوق بازنشستگی معادل ۳۰ روز حقوق دریافت کنند؟
خیر، چنین قانونی وجود ندارد، مگر این که شخصی بهطور متوالی در کارهای سخت و زیانآور مشغول به کار باشد که در آن صورت با ۲۰ سال سابقه و دهسال سابقه ارفاقی با ۳۰ روز حقوق میتواند بازنشسته شود. در این مورد نیز شرط سنی وجود ندارد. یک شخص ۶۰ ساله آقا یا ۵۵ ساله خانم میتواند با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شود، ولی مستمری وی با توجه به سنوات پرداخت حقبیمه که از ۲۰ سال کمتر نخواهد بود، محاسبه و پرداخت میشود. اگر ۲۰ سال سابقه داشته باشد با ۲۰ روز حقوق و اگر ۲۵ سال سابقه داشته باشد با ۲۵ روز حقوق بازنشسته میشود. در این نوع از بازنشستگی، چنانچه مستمری استحقاقی از حداقل حقوق سال برقراری کمتر باشد، طبق ماده ۱۱۱ قانون تامیناجتماعی تا حداقل حقوق ارتقا خواهد یافت.
اگر کسی ۳۲سال کار کند و حقبیمه آن مدت نیز به سازمان تامیناجتماعی پرداخت شده باشد، برای بازنشستگی نیاز به شرایط سنی خاصی دارد یا خیر؟ نحوه محاسبه مستمری آن چگونه است؟
بله، برای این افراد نیز شرط سنی لحاظ میشود؛ برای خانمها ۴۵ سال سن و برای آقایان ۵۰ سال سن لازم است. فقط در موردی شرط سنی وجود ندارد که بیمهشده دارای حداقل ۳۵ سال سابقه پرداخت حقبیمه باشد که در این صورت، مستمری وی بر اساس ۳۵ سال سابقه محاسبه و پرداخت میشود. لازم به توضیح است که حداکثر سابقه قابل محاسبه در مستمری بازنشستگی در قانون تامیناجتماعی، ۳۵ سال است و بیش از آن قابل محاسبه نخواهد بود. بر این اساس، فرمول محاسبه مستمری برای چنین بیمهشدگانی عبارت است از: میانگین یا متوسط پرداخت حقبیمه در دوسال پایانی اشتغال، ضربدر سنوات پرداخت حقبیمه که از ۳۵ سال بیشتر نباشد، تقسیم بر ۳۰. همانگونه که ملاحظه میشود، صورت این کسر، نباید از ۳۵ بیشتر باشد.
برادر من دهسال سابقه بیمه عادی و ۱۲ سال سابقه بیمه سخت و زیانآور دارد و ۴۳ ساله است. چندسال دیگر باید سابقه بیمه در مشاغل سخت و زیانآور داشته باشد تا بتواند بازنشست شود؟ آیا امکان دارد دهسال بیمه عادی را با پرداخت مبلغی به بیمه به سابقه سخت و زیانآور تبدیل کند یا خیر؟
استفاده از معافیت شرط سنی برای مشاغل سخت و زیانآور، منوط به آن است که بیمهشده حداقل ۲۰ سال سابقه متوالی یا ۲۵ سال سابقه متناوب پرداخت حقبیمه را در مشاغل سخت و زیانآور داشته باشد. در چنین شرایطی، بیمهشده با توجه به سوابق ارفاقی که حداکثر آن ده سال است، بدون شرط سنی میتواند بازنشسته شود. در سایر موارد که فقط بخشی از سوابق بیمهشده در مشاغل سخت و زیانآور است، شرط سنی رعایت میشود. در این حالت مجموع سوابق عادی، سخت و زیانآور و ارفاقات مربوط به سوابق اشتغال در مشاغل سخت و زیانآور (به ازای هرسال، ششماه) باید به ۳۰ سال برسد و سن آقایان نیز به ۵۰ و سن خانمها نیز به ۴۵ سال رسیده باشد. بنابراین در مورد اخیر، شرط سنی لحاظ میشود. در مورد سوال خاص شما با توجه به این که دهسال سابقه عادی و ۱۲ سال سابقه سخت و زیانآور (که ششسال به سابقه اضافه میکند) دارید، مجموع سابقه به ۲۸ سال میرسد که هنوز دوسال به سابقه موردنیاز باقیمانده است. ضمن این که چون امکان استفاده از قانون مشاغل سخت و زیانآور بدون شرط سنی برای وی وجود ندارد؛ لذا شرط سنی برای بازنشستگی برای وی حداقل پنجاه سال است. بر این اساس، امکان بازنشستگی با ۴۳ سال سن مقدور نیست. چنانچه بیمهشده مذکور بخواهد از قانون مزبور استفاده کند، با توجه به وجود سوابق عادی (وجود بیش از یکسال سابقه عادی) باید ۲۵ سال سابقه در مشاغل سخت داشته باشد تا بتواند بدون شرط سنی بازنشسته شود. در مورد سوال آخر نیز امکان تبدیل سوابق عادی به سوابق سخت و زیانآور وجود ندارد.
خانمی ۵۳ ساله هستم، قصد برنامهریزی برای بازنشستگی تا حداکثر دوسال آینده دارم. فعلا ۲۱ سال و ۶ ماه سابقه پرداخت بیمه دارم. آیا امکان دارد تا دوسال دیگر بازنشسته شوم؟ بهترین و نزدیکترین راه برای بازنشستگیام چیست؟ لطفا راهنماییام کنید.
شرایط بازنشستگی زنان، طبق قانون تامیناجتماعی عبارت است از: ۱-داشتن حداقل ۴۵ سال سن و حداقل۳۰ سال سابقه با ۳۰ روز حقوق. ۲-داشتن حداقل ۵۵ سال سن و حداقل ۲۰ سال سابقه، که مستمری این گونه از بیمه شدگان متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه محاسبه می شود و مستمری پرداختی از حداقل حقوق کمتر نخواهد بود. ۳-داشتن ۲۰ سال سابقه متوالی یا ۲۵ سال سابقه متناوب در کارهای سخت و زیان آور (از قبیل مشاغل پرستاری) بدون شرط سنی با ۳۰ روز حقوق.
۴-داشتن حداقل ۴۲ سال سن و ۲۰ سال سابقه برای مشمولان قانون کار،که مستمری این افراد متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه محاسبه و پرداخت می شود و از حداقل حقوق کمتر نخواهد بود. ۵-داشتن حداقل ۵۵ سال سن با حداقل۱۰ سال سابقه،که مستمری این افراد، مطابق با سنوات پرداخت حقبیمه محاسبه میشود و در صورتی که از حداقل حقوق، کمتر باشد افزایش نخواهد یافت. در مورد خاص شما، با توجه به این که بالای ۲۰ سال سابقه و بیش از ۴۲ سال سن دارید، در صورتی که در کارگاههای مشمول قانون کار اشتغال داشته باشید، امکان بازنشستگی برای شما درحال حاضر نیز وجود دارد. ولی مستمری شما، بر اساس سابقه شما محاسبه میشود که معمولا در چنین شرایطی (۲۰ سال سابقه) مستمری زیاد نبوده و در همان حداقل حقوق شورایعالی کار تعیین خواهد شد. با این وجود، در صورت افزایش سابقه پرداخت حقبیمه، مستمری بیشتری برایتان برقرار خواهد شد. درصورتی که مشمول قانون کار نیستید، ولی تحتپوشش تامیناجتماعی هستید، هنوز تا سن ۵۵سالگی شرایط بازنشستگی را ندارید.
نویسنده : محمد حسین قشقایی – کارشناس تامین اجتماعی